คำพิพากษาฎีกาที่ ๕๘๖๐/๒๕๖๒ 

               การบอกกล่าวเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือของผู้แทนผู้ครอบครองไปยังผู้ครอบครองว่าตนไม่เจตนาจะยึดถือทรัพย์สินแทน ผู้ครอบครองต่อไปซึ่งจะมีผลให้บุคคลผู้ยึดถือทรัพย์สินได้สิทธิครอบครอง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๘๑ ประกอบมาตรา ๑๓๖๗ นั้น จะต้องเป็นการยึดถือทรัพย์สินแทนผู้ครอบครองโดยชอบ หรือมีนิติสัมพันธ์ต่อกันและแสดงเจตนาเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือ มาเป็นการยึดถือเพื่อตน จึงจะถือว่าเป็นการแย่งการครอบครองซึ่งผู้ครอบครองต้องฟ้องเอาคืนซึ่งการครอบครองภายในหนึ่งปีนับแต่เวลาถูกแย่งการครอบครองตามมาตรา ๑๓๗ ๕ วรรคสอง

               จำเลยมีหน้าที่ปฏิบัติตามคำพิพากษาศาลฎีกาที่พิพากษาให้จำเลยซึ่งครอบครองที่ดินพิพาทแทนทายาทของ ส. ด้วยการคืนหนังสือรับรองการทำประโยชน์แก่โจทก์ในฐานะผู้จัดการมรดกของ ส. แต่จำเลย ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับ คงครอบครองที่ดินพิพาทของโจทก์ตลอดมา อันเป็นการครอบครองโดยไม่ชอบ จำเลยไม่ใช่บุคคลยึดถือทรัพย์สินอยู่ในฐานะเป็นผู้แทนผู้ครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๘๑ ไม่มีสิทธิที่จะแสดงเจตนาเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือทรัพย์สินแทนมาเป็นการยึดถือเพื่อตนอันจะเป็นการแย่งการครอบครองตามมาตรา ๑๓๗๕ วรรคสอง โจทก์ในฐานะเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาชอบที่จะบังคับคดีให้จำเลยปฏิบัติตามคำพิพากษา แม้จำเลยยื่นคำร้องต่อเจ้าพนักงานบังคับคดีว่าหลังจากศาลฎีกามีคำพิพากษาจำเลยยังคงยึดถือครอบครองที่ดินพิพาทและจำเลยมีหนังสือบอกกล่าวเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือที่ดินพิพาทมาเป็นการยึดถือเพื่อตนก็ตาม ก็เป็นเพียงข้ออ้างเพื่อมิให้ตนต้องถูกบังคับตามคำพิพากษาศาลฎีกา โจทก์มีอำนาจฟ้องขับไล่จำเลยและบริวารให้ออกจากที่ดินพิพาท

 

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

               มาตรา ๑๓๘๑ บุคคลใดยึดถือทรัพย์สินอยู่ในฐานะเป็นผู้แทนผู้ครอบครอง บุคคลนั้นจะเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือได้ ก็แต่โดยบอกกล่าวไปยังผู้ครอบครองว่าไม่เจตนาจะยึดถือทรัพย์สินแทนผู้ครอบ ครองต่อไป หรือตนเองเป็นผู้ครอบครองโดยสุจริต อาศัยอำนาจใหม่อันได้จากบุคคลภายนอก

               มาตรา ๑๓๗๕ ถ้าผู้ครอบครองถูกแย่งการครอบครองโดยมิชอบด้วยกฎหมายไซร้ท่านว่าผู้ครอบครองมีสิทธิจะได้คืนซึ่งการครอบครอง เว้นแต่อีกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิเหนือทรัพย์สินดีกว่าซึ่งจะเป็นเหตุให้เรียกคืนจากผู้ครอบครองได้

               การฟ้องคดีเพื่อเอาคืนซึ่งการครอบครองนั้น ท่านว่าต้องฟ้องภายในปีหนึ่งนับแต่เวลาถูกแย่งการครอบครอง