คำพิพากษาฎีกาที่ ๓๓๐๖/๒๕๖๒ (ประชุมใหญ่) 

               โจทก์ทั้งสามฟ้องว่า จำเลยใช้อำนาจหน้าที่ในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการโดยมิชอบยื่นคำขอจดทะเบียนแก้ไขเพิ่มเติมทะเบียนหุ้นส่วนของห้างหุ้นส่วนจำกัด อ. นำโจทก์ทั้งสามออกจากการเป็นหุ้นส่วน และ นำ ป. และ ก. เข้าเป็นหุ้นส่วนแทนโจทก์ทั้งสามด้วยลงหุ้นเป็นเงิน การกระทำของจำเลยเป็นการกระทำโดยใช้อำนาจหน้าที่ในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการโดยทุจริตและไม่ชอบด้วยกฎหมาย ทำให้โจทก์ทั้งสามได้รับความเสียหาย ดังนี้ การกระทำของจำเลยตามฟ้องเป็นการที่จำเลยยื่นคำขอต่อนายทะเบียนผู้รับจดทะเบียนโดยไม่ได้รับความยินยอมจากโจทก์ทั้งสาม มิใช่เป็นการที่จำเลยได้กระทำนิติกรรมใด ๆ อันได้กระทำลง ทั้งที่รู้อยู่ว่าจะเป็นทางให้โจทก์ทั้งสามเสียเปรียบตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๒๓๗ ไม่อยู่ภายใต้บทบัญญัติมาตรา ๒๔๐ ที่ห้ามฟ้องร้องเมื่อพ้นปีหนึ่งนับแต่เวลาที่เจ้าหนี้ได้รู้ต้นเหตุอันเป็นมูลให้ เพิกถอน

               โจทก์บรรยายฟ้องว่าการกระทำของจำเลยเป็นการกระทำโดยใช้อำนาจหน้าที่ในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการโดยทุจริตและไม่ชอบด้วยกฎหมายนำโจทก์ทั้งสามออกจากการเป็นหุ้นส่วนในห้างหุ้นส่วนจำกัด อ. โดยโจทก์ทั้งสามไม่ยินยอมเป็นการไม่ชอบ ทำให้โจทก์ทั้งสามได้รับความเสียหาย และมีคำขอให้จำเลยในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการดำเนินการจดทะเบียนโอนคืนหุ้นส่วนแก่โจทก์ทั้งสามดังเดิม โจทก์ทั้งสามฟ้องขอ ให้บังคับจำเลยกระทำในฐานะหุ้นส่วนผู้จัดการของห้างหาได้ฟ้องให้จำเลยรับผิดในฐานะส่วนตัวไม่ โจทก์ทั้งสามมีอำนาจฟ้อง (ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่)

 

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

               มาตรา ๒๓๗ เจ้าหนี้ชอบที่จะร้องขอให้ศาลเพิกถอนเสียได้ซึ่งนิติกรรมใด ๆ อันลูกหนี้ ได้กระทำลงทั้งรู้อยู่ว่าจะเป็นทางให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ แต่ความข้อนี้ท่านมิให้ใช้บังคับ ถ้าปรากฏ ว่าในขณะที่ทำนิติกรรมนั้น บุคคลซึ่งเป็นผู้ได้ลาภงอกแต่การนั้นมิได้รู้เท่าถึงข้อความจริงอัน เป็นทางให้เจ้าหนี้ต้องเสียเปรียบนั้นด้วย แต่หากกรณีเป็นการทำให้โดยเสน่หา ท่านว่าเพียงแต่ ลูกหนี้เป็นผู้รู้ฝ่ายเดียวเท่านั้นก็พอแล้วที่จะขอเพิกถอนได้

               บทบัญญัติดังกล่าวมาในวรรคก่อนนี้ ท่านมิให้ใช้บังคับแก่นิติกรรมใดอันมิได้มีวัตถุเป็น สิทธิในทรัพย์สิน

 

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง

               มาตรา ๕๕ เมื่อมีข้อโต้แย้งเกิดขึ้นเกี่ยวกับสิทธิหรือหน้าที่ของบุคคลใดตามกฎหมายแพ่ง หรือบุคคลใดจะต้องใช้สิทธิทางศาล บุคคลนั้นชอบที่จะเสนอคดีของตนต่อศาลส่วนแพ่งที่มีเขตอำนาจได้ ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายแพ่งและประมวลกฎหมายนี้