คำพิพากษาฎีกาที่ ๕๒๒๖/๒๕๖๗

ผู้รับจำนองประสงค์จะบังคับจำนองเอาแก่ทรัพย์สินซึ่งจำนอง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๗๓๕ ผู้รับจำนองต้องบอกกล่าวให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก่อนตามมาตรา ๗๒๘ วรรคหนึ่ง ด้วย เมื่อโจทก์ผู้รับจำนองมิได้บอกกล่าวไปยังบริษัท อ. ลูกหนี้ก่อนว่าให้ชำระหนี้โจทก์จึงไม่มีสิทธิฟ้องจำเลยที่ ๒ ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกของผู้รับโอนทรัพย์สินซึ่งจำนองเพื่อบังคับจำนองที่ดินได้

จำเลยที่ ๓ จำเลยที่ ๔ ในฐานะส่วนตัวและทายาทโดยธรรมของ พ. จำเลยที่ ๕ และที่ ๖ ซึ่งโจทก์ฟ้องในฐานะผู้รับโอนที่ดินที่แบ่งแยกจากที่ดินแปลงเดิมและยังติดจำนอง แม้โจทก์ได้มีหนังสือบอกกล่าวการบังคับจำนองแก่จำเลยดังกล่าวแล้ว ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๗๓๕ แต่โจทก์มิได้บอกกล่าวให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก่อนด้วยตามมาตรา ๗๒๘ วรรคหนึ่ง โจทก์ยังไม่มีสิทธิฟ้องบังคับจำนองจำเลยดังกล่าวซึ่งเป็นผู้รับโอนที่ดินจำนองโจทก์

การไถ่ถอนจำนองโดยผู้รับโอนทรัพย์สินซึ่งจำนองเป็นสิทธิที่ผู้รับโอนจะใช้ตามความประสงค์ของตนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๗๓๖ และ ๗๓๗ ไม่ใช่กรณีที่โจทก์จะขอให้ศาลพิพากษาสั่งบังคับให้ไถ่ถอนได้ เพราะหากผู้รับโอนทรัพย์สินซึ่งจำนองไม่ประสงค์จะไถ่ถอนจำนอง ผู้รับจำนองก็ได้แต่จะดำเนินการบังคับจำนองตามมาตรา ๗๒๘ และ ๗๓๕ สภาพแห่งหนี้ไม่เปิดช่องให้โจทก์ขอบังคับเช่นนั้นได้ตามมาตรา ๒๑๓

ปัญหาเรื่องที่โจทก์ไม่ได้บอกกล่าวให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก่อนฟ้องบังคับจำนองจำเลยซึ่งเป็นผู้รับโอนที่ดินที่แบ่งแยกจากที่ดินจำนองโจทก์ โจทก์ไม่มีอำนาจ และปัญหาที่ศาลอุทธรณ์ภาค ๖ พิพากษาบังคับให้จำเลยซึ่งเป็นผู้รับโอนที่ดินจำนองต้องไถ่ถอนจำนองตามคำขอของโจทก์ ทั้งที่เป็นสิทธิที่ผู้รับโอนทรัพย์สินซึ่งจำนองจะใช้ตามความประสงค์ของตน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๗๓๖ และ ๗๓๗ เป็นปัญหาข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน ศาลฎีกาเห็นสมควรยกขึ้นวินิจฉัยและแก้ไขให้ถูกต้อง ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๔๒ (๕) ประกอบพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๗

 

  • เงื่อนไขการบังคับจำนอง: ผู้รับจำนอง (โจทก์) จะบังคับจำนองกับผู้รับโอนทรัพย์สินที่จำนองได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๗๓๕ ก็ต่อเมื่อได้บอกกล่าวให้ลูกหนี้ (บริษัท อ. จำกัด) ชำระหนี้ก่อนตามมาตรา ๗๒๘ วรรคหนึ่ง การไม่บอกกล่าวลูกหนี้ทำให้ผู้รับจำนองไม่มีสิทธิฟ้องบังคับจำนองกับผู้รับโอนได้
  • สิทธิของผู้รับโอนในการไถ่ถอนจำนอง: การไถ่ถอนจำนองโดยผู้รับโอนทรัพย์สินที่จำนองเป็นสิทธิของผู้รับโอนที่จะใช้ตามความประสงค์ของตน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๗๓๖ และ ๗๓๗ ไม่ใช่กรณีที่โจทก์จะขอให้ศาลสั่งบังคับให้ไถ่ถอนได้ เนื่องจากสภาพแห่งหนี้ไม่เปิดช่องให้บังคับเช่นนั้นตามมาตรา ๒๑๓
  • ปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน: ศาลฎีกาเห็นว่าปัญหาเรื่องการที่โจทก์ไม่ได้บอกกล่าวให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก่อนฟ้องบังคับจำนองผู้รับโอน และปัญหาที่ศาลอุทธรณ์ภาค ๖ พิพากษาบังคับให้ผู้รับโอนต้องไถ่ถอนจำนองตามคำขอของโจทก์นั้นเป็นปัญหาข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน ศาลฎีกาจึงยกขึ้นวินิจฉัยและแก้ไขให้ถูกต้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๔๒ (๕) ประกอบพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๗