การยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้จำนองตาม ป.วิ.พ. 324 (1) (ข) ไม่ใช่การฟ้องบังคับจำนองตาม ป.พ.พ. 728 จึงไม่ต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขการบอกกล่าวบังคับจำนอง ผลแห่งคดี: ผู้รับจำนองมีสิทธิได้รับชำระหนี้จากเงินขายทอดตลาดทรัพย์จำนอง "ก่อน" เจ้าหนี้สามัญ (โจทก์ผู้ยึด) แม้ไม่ได้บอกกล่าวบังคับจำนองก่อนยื่นคำร้องก็ตาม
คำพิพากษาศาลฎีกาที่
181/2568
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง;
ป.พ.พ. มาตรา 728 ป.วิ.พ. มาตรา 324
(1) (ข)
สัญญากู้เงินมีข้อตกลงว่า
หากผู้กู้ถูกเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจตามกฎหมายยึดหรืออายัดทรัพย์สินใด ๆ
ให้ถือว่าผู้กู้ผิดนัดผิดสัญญาทั้งตามหนังสือต่อท้ายหนังสือสัญญาจำนองที่ดินเป็นประกันก็ระบุว่ากรณีทรัพย์จำนองถูกเจ้าหนี้อื่นบังคับยึดไว้
ผู้รับจำนองมีสิทธิที่จะเรียกให้ผู้จำนองชำระหนี้และบังคับจำนองโดยจะปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด
ดังนั้น การที่ทรัพย์จำนองของจำเลยที่ 4 และผู้คัดค้านถูกเจ้าพนักงานบังคับคดียึดเพื่อการบังคับคดี
ซึ่งถือเป็นเหตุผิดนัดผิดสัญญา
ผู้ร้องในฐานะผู้รับจำนองจึงมีสิทธิเรียกให้ชำระหนี้จำนองได้
การยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้จำนองโดยขอให้นำเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์จำนองมาชำระหนี้จำนองแก่ผู้ร้องก่อนเจ้าหนี้รายอื่นเป็นการร้องขอตาม
ป.วิ.พ. มาตรา 324 (1) (ข)
มิใช่เป็นการฟ้องบังคับจำนองโดยวิธีทั่วไป
เพราะทรัพย์จำนองได้ถูกโจทก์ดำเนินการบังคับคดียึดไว้แล้ว
ทั้งการที่ผู้ร้องร้องขอรับชำระหนี้จำนองเป็นการร้องขอเข้ามาตามสิทธิที่กฎหมายบัญญัติรับรองไว้ในฐานะที่แตกต่างกัน
เมื่อผู้ร้องมิได้ขอให้ยึดทรัพย์จำนองออกขายทอดตลาดตาม ป.พ.พ. มาตรา 728 ผู้ร้องจึงไม่ต้องบอกกล่าวบังคับจำนองก่อน
🎓 ถาม-ตอบ
ตามคำพิพากษาศาลฎีกา
Q1: การที่ทรัพย์จำนองถูกเจ้าหนี้รายอื่นยึด
ถือเป็นเหตุให้ลูกหนี้ผิดนัดสัญญากู้กับผู้รับจำนองหรือไม่?
A1:
ถือว่าผิดนัด
หากในสัญญากู้เงินหรือสัญญาต่อท้ายสัญญาจำนองมีข้อตกลงระบุไว้ชัดเจนว่า
"การที่ผู้กู้ถูกเจ้าพนักงานบังคับคดียึดทรัพย์สิน
ให้ถือเป็นเหตุผิดนัดสัญญา"
Q2: ผู้รับจำนองยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้จากการขายทอดตลาด
(ขอรับชำระหนี้ก่อน) ต้องส่งหนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองตาม ป.พ.พ. มาตรา 728
หรือไม่?
A2:
ไม่ต้องส่ง เพราะการร้องขอตาม ป.วิ.พ.
มาตรา 324 (1) (ข)
เป็นการใช้สิทธิขอรับเงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินที่ถูกยึดไว้แล้ว
ไม่ใช่การฟ้องคดีเพื่อขอยึดทรัพย์จำนองออกขายทอดตลาดตามปกติ
จึงไม่อยู่ภายใต้บังคับที่ต้องบอกกล่าวล่วงหน้าตาม ป.พ.พ. มาตรา 728
Q3: ศาลอุทธรณ์พิพากษายกคำร้องของผู้รับจำนองเพราะไม่ได้บอกกล่าวบังคับจำนอง
ศาลฎีกาเห็นด้วยหรือไม่?
A3:
ศาลฎีกา ไม่เห็นด้วย และพิพากษากลับ
โดยวินิจฉัยว่าผู้ร้องมีสิทธิได้รับชำระหนี้ก่อน
เพราะเป็นการร้องขอในฐานะที่แตกต่างจากการฟ้องบังคับจำนองทั่วไป