สรุปข้อเท็จจริง

นาย พ. (จำเลย) ชำระหนี้จำนวน 4,514,235.86 บาท พร้อมดอกเบี้ยแก่ ธนาคาร พ. (โจทก์) และให้จำเลยใช้ค่าฤชาธรรมเนียมแทนโจทก์ จำเลยไม่เห็นด้วยกับคำพิพากษา จึงยื่นอุทธรณ์พร้อมกับยื่นคำร้องขอยกเว้นค่าขึ้นศาลชั้นอุทธรณ์และค่าธรรมเนียมที่ต้องใช้แทนโจทก์ ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วมีคำสั่งว่า แม้จำเลยในคดีผู้บริโภคจะได้รับการยกเว้นค่าขึ้นศาลในชั้นอุทธรณ์อยู่แล้ว แต่ยังคงมีหน้าที่ต้องนำเงินค่าธรรมเนียมซึ่งจะต้องใช้แทนโจทก์ตามคำพิพากษามาวางศาล และเงินจำนวนนี้ไม่สามารถขอยกเว้นได้ จึงมีคำสั่งให้ยกคำร้องของจำเลย จำเลยอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าว แต่ศาลอุทธรณ์ภาค 3 พิพากษายืนตามศาลชั้นต้น โดยให้เหตุผลทำนองเดียวกัน จำเลยจึงยื่นฎีกา และศาลฎีกาแผนกคดีผู้บริโภคอนุญาตให้ฎีกา

ประเด็นหลักกฎหมาย

จำเลยในคดีผู้บริโภค ซึ่งได้รับการยกเว้น ค่าขึ้นศาลในชั้นอุทธรณ์ ตาม พ.ร.บ.วิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551 มาตรา 18 อยู่แล้ว มีสิทธิยื่นคำร้องขอยกเว้น “เงินค่าธรรมเนียมซึ่งจะต้องใช้แทนโจทก์” ตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น ซึ่งต้องนำมาวางศาลพร้อมอุทธรณ์ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 229 ได้หรือไม่

               คำวินิจฉัยของศาลฎีกา

               การที่จำเลยยื่นอุทธรณ์โดยยื่นคำร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลตาม ป.วิ.พ. มาตรา 156 ซึ่งนำมาใช้บังคับในคดีผู้บริโภคโดยอนุโลมตาม พ.ร.บ.วิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551 มาตรา 7 นั้น ค่าธรรมเนียมศาลตามบทบัญญัติในมาตราดังกล่าวให้รวมถึงเงินวางศาลในการยื่นฟ้องอุทธรณ์ตามที่บัญญัติไว้ใน ป.วิ.พ. มาตรา 157 ด้วย ซึ่งหมายถึง เงินค่าธรรมเนียมซึ่งจะต้องใช้แทนโจทก์ตามคำพิพากษาหรือคำสั่งศาลชั้นต้นที่ต้องนำมาวางศาลพร้อมอุทธรณ์ตามที่บัญญัติไว้ใน ป.วิ.พ. มาตรา 229 แม้จำเลยจะเป็นผู้บริโภคที่ได้รับยกเว้นไม่ต้องชำระค่าขึ้นศาลในชั้นอุทธรณ์ตาม พ.ร.บ.วิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551 มาตรา 18 จำเลยก็มีสิทธิยื่นคำร้องขอยกเว้นเงินค่าธรรมเนียมซึ่งจะต้องใช้แทนโจทก์ตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นได้ การที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลของจำเลย และศาลอุทธรณ์ภาค 3 มีคำสั่งให้ยกอุทธรณ์จำเลย โดยยังมิได้พิจารณาคำร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลของจำเลยว่ามีเหตุที่จะอนุญาตให้ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลหรือไม่ จึงเป็นการไม่ชอบ เมื่อความปรากฏแก่ศาลฎีกา ย่อมมีเหตุสมควรที่ศาลฎีกาจะมีคำสั่งให้เพิกถอนหรือมีคำสั่งในเรื่องนั้นอย่างใดอย่างหนึ่งได้ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 27 ประกอบ พ.ร.บ.วิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551 มาตรา 7 และเมื่อศาลชั้นต้นได้ไต่สวนพยานในชั้นนี้มาเสร็จสิ้นแล้ว ศาลฎีกาเห็นสมควรมีคำสั่งเกี่ยวกับคำร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลไปเสียทีเดียว โดยไม่ต้องย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นมีคำสั่งก่อน