ร้องเรียนเจ้าหน้าที่อย่างไรไม่ให้ติดคุก?
เจาะลึกฎีกาใหม่ 5796/2567
คำพิพากษาศาลฎีกาที่
5796/2567
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง;
ป.อ. มาตรา 137, มาตรา 172, มาตรา 173, มาตรา 326
ความผิดฐานแจ้งข้อความอันเป็นเท็จแก่เจ้าพนักงาน
ตาม ป.อ. มาตรา 137 เป็นความผิดต่อเจ้าพนักงานอันเป็นบททั่วไป
ส่วนความผิดฐานแจ้งข้อความอันเป็นเท็จเกี่ยวกับความผิดอาญาแก่...
ซึ่งอาจทำให้ผู้อื่นหรือประชาชนเสียหาย
และความผิดฐานรู้ว่าไม่มีการกระทำความผิดเกิดขึ้น แจ้งข้อความแก่...
ว่าได้มีการกระทำความผิด ตาม ป.อ. มาตรา 172 และ 173 เป็นความผิดต่อเจ้าพนักงานในการยุติธรรมอันเป็นบทเฉพาะเกี่ยวกับความผิดอาญา
สำหรับความผิดฐานหมิ่นประมาท ตาม ป.อ. มาตรา 326 ต้องเป็นการใส่ความโดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นเสียหาย
โดยความผิดทั้งหมดดังกล่าวที่ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าจำเลยทั้งสามมีความผิดนั้น
จะต้องกระทำไปโดยเจตนาโดยรู้สำนึกในการที่กระทำไม่ว่าประสงค์ต่อผลหรือย่อมเล็งเห็นผล
คดีนี้จำเลยทั้งสามเพียงเพื่อต้องการทราบข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ในสัมปทานการดูดทราย
เพื่อป้องกันส่วนได้เสียเพื่อความชอบธรรมตามสิทธิที่พึงมีพึงได้ตามกฎหมาย
ข้อความที่ระบุไว้ในหนังสือร้องเรียนจึงเป็นการแจ้งข้อเท็จจริงตามสภาพเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นตามความเข้าใจ
โดยมีเหตุผลอันควรเชื่อว่าเป็นความจริงโดยสุจริต
แม้ว่าจะมีข้อเท็จจริงบางส่วนที่พาดพิงเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่และการปฏิบัติงานของโจทก์กับเจ้าพนักงานศุลกากรนครพนมนั้น
ก็เป็นข้อเท็จจริงที่มีเหตุอันควรสงสัยและคลาดเคลื่อนไปบ้างตามควร โดยมีจุดประสงค์ที่แท้จริงเพื่อต้องการให้มีคณะกรรมการสอบสวนข้อเท็จจริงดำเนินการทางวินัยเท่านั้น
มิได้มุ่งประสงค์ต้องการให้มีความเกี่ยวข้องเกี่ยวพันในความผิดเพื่อให้ต้องรับโทษทางอาญาแต่อย่างใด
ดังนั้น
การที่จำเลยทั้งสามทำหนังสือร้องเรียนแม้มีข้อความบางส่วนกล่าวพาดพิงถึงการปฏิบัติหน้าที่ของโจทก์
ก็ยังไม่มีข้อบ่งชี้ที่มีน้ำหนักเพียงพอให้รับฟังได้ว่า
จำเลยทั้งสามมีเจตนาแจ้งข้อความอันเป็นเท็จแก่เจ้าพนักงานเพื่อกลั่นแกล้งโจทก์เกี่ยวกับความผิดอาญา
และใส่ความหมิ่นประมาทโจทก์
สรุป
1. องค์ประกอบภายใน
(เจตนา): การร้องเรียนเพื่อปกป้องส่วนได้เสียตามสิทธิ
โดยเชื่อว่าข้อเท็จจริงเป็นจริงตามสภาพการณ์ แม้คลาดเคลื่อน ถือว่ากระทำโดยสุจริต
ขาดเจตนาตาม ป.อ. ม.59 จึงไม่ผิด ม.137,
326
2. ประเด็นมาตรา
172, 173: การร้องเรียนโดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อให้ตรวจสอบและดำเนินการทาง
"วินัย" แก่เจ้าหน้าที่
มิได้มุ่งประสงค์โดยตรงให้รับโทษทาง "อาญา" ไม่ครบองค์ประกอบความผิดฐานแจ้งความเท็จเกี่ยวกับความผิดอาญา
3. ข้อต่อสู้คดี:
ประเด็นสำคัญในการต่อสู้คดีประเภทนี้คือการนำสืบให้เห็นถึง
"เหตุอันควรสงสัย" (Reasonable Suspicion) และ "เจตนาสุจริต" (Good Faith) ในการใช้สิทธิโต้แย้งการทำงานของรัฐ
มากกว่าการพิสูจน์ความจริงของข้อความเพียงอย่างเดียว